Wetenschapsblog: Coaching om burn-out klachten te verminderen

De resultaten uit het NOBCO-marktonderzoek zijn niet verrassend wanneer je kijkt naar hoe het gesteld zou zijn met de mentale gezondheid van werkende Nederlanders. Maar liefst 1,3 miljoen werknemers zouden namelijk burn-out klachten ervaren. Dat blijkt uit onderzoek van TNO uit 2019 en 2020. Ruim 58.000 werknemers reageerden op stellingen als “Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk” en “Ik voel me moe als ik ’s ochtends opsta en geconfronteerd word met mijn werk”. In totaal gaf 17% van de ondervraagden aan dat zij vaker dan 1 keer per maand last heeft van dergelijke klachten. Overigens willen deze resultaten niet zeggen dat deze 17% ook daadwerkelijk een burn-out heeft. Wanneer het gaat over burn-out is het namelijk belangrijk om onderscheid te maken tussen een daadwerkelijke burn-out en burn-out klachten. Iemand die burn-out klachten ervaart hoeft namelijk nog geen burn-out te hebben. Bij burn-out is er sprake van extreme vermoeidheid, zijn cognitieve en emotionele processen in sterke mate ontregeld en heeft iemand mentaal afstand genomen van het werk.

Vooralsnog is er geen wetenschappelijk onderzoek voorhanden over de rol van coaching bij een daadwerkelijke burn-out. Wel geeft een aantal recente onderzoeken nieuwe inzichten over de mogelijke rol van coaching bij het verminderen of voorkomen van burn-out klachten.

In 2019 onderzochten Dyrbye en collega’s of coaching burn-out klachten zou kunnen verminderen bij artsen uit de Verenigde Staten. Een deel van de artsen ontving zes telefonische coachsessies van gecertificeerde coaches. Het andere deel ontving geen coaching, en vormde de zogenaamde controlegroep. Het stellen van doelen, het maken van actieplannen en het opvolgen van die actieplannen waren centrale onderdelen van de coaching. Wat bleek: artsen die gedurende 5 maanden waren gecoacht bleken na afloop minder burn-out klachten te ervaren dan voorafgaand aan de coaching. De burn-out klachten bij de andere groep (die geen coaching kreeg) waren juist toegenomen. Meer specifiek ging het om minder emotionele uitputting bij de gecoachte artsen, één van de aspecten van burn-out klachten.

Ook in een ander onderzoek onder Amerikaanse artsen, uitgevoerd door McGonagle en collega’s in 2020, werden positieve effecten gevonden van coaching op het verminderen van burn-out klachten. Uit dit onderzoek bleek bovendien dat de gecoachte artsen zes maanden na afloop van de coachsessies nog steeds minder burn-out klachten ervaarden. De nadruk in de coachsessies lag op technieken gebaseerd op de positieve psychologie, zoals het in kaart brengen van iemands kernkwaliteiten of dankbaarheidsoefeningen.

Ook in Nederland is onderzoek gedaan naar de effectiviteit van coaching bij burn-out klachten. Solms en collega’s onderzochten in 2021 of zes face-to-face sessies met een ervaren en professioneel opgeleide coach zou leiden tot minder burn-out klachten bij kinderartsen. Coaching bleek positieve effecten te hebben voor de gecoachte groep kinderartsen, in vergelijking met de controlegroep die geen coaching kreeg. Emotionele uitputting daalde, net zoals baanonzekerheid en conflicten tussen werk en thuissituatie. Aan de andere kant stegen zaken als autonomie en zelfcompassie. Die laatste worden ook wel hulpbronnen genoemd, en kunnen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van burn-out klachten. Iemand die immers bronnen kan aanboren voor het omgaan met hoge werkeisen zal minder snel negatieve effecten ervaren van die hoge werkeisen. De invulling van de coachsessies stond in deze studie overigens niet vast, coach en coachee konden daar zelf over beslissen.

Het is overigens niet toevallig dat alle bovenstaande onderzoeken zijn uitgevoerd onder artsen. De mate van burn-out klachten zou bij deze doelgroep erg hoog zijn, onder andere vanwege de hoge werkdruk.

Bovenstaande onderzoeken laten zien dat coaching bij kan dragen aan het verminderen van burn-out klachten. En hoewel alle onderzoeken werden uitgevoerd bij artsen, zijn de resultaten een eerste aanwijzing dat er voor coaching een rol is weggelegd bij het voorkomen of verminderen van burn-out klachten. In de onderzoeken werden diverse coachmethoden- en technieken gebruikt, zoals een focus op doelen en actieplannen maar ook technieken uit de positieve psychologie. Het lijkt dus in ieder geval zinvol om deze coachmethoden- en technieken verder te verkennen als het gaat om het verminderen van burn-out klachten bij werknemers.