Blog 'Transformatie': Herbeslissen
Diverse NOBCO-coaches schrijven blogs over het thema van het e-magazine Coach.
Deze blogs worden gepubliceerd in het e-magazine. Dit keer is het thema ‘Transformatie’.
Herbeslissen
‘Het mooiste wat je kan worden is jezelf’. Je kent deze spreuk vast wel. Af en toe komt die voorbij op sociale media. Het klinkt logisch en het kan je een goed gevoel geven, maar als je er even bij stilstaat merk je pas hoe ingewikkeld deze spreuk is. Want wie ben je eigenlijk? Ben je degene die je gisteren was? Ben je degene van morgen? En wie wil je zijn in de toekomst? Ben je dan later meer jezelf of juist minder?
Vanaf je geboorte ben je bezig met veranderen. En elk moment ben jij op dat moment wie jij bent; je unieke zelf. Eigenlijk transformeer je dus continue in een vloeiende beweging en dat blijft tot je dood. Dat is mooi en hoopvol, omdat daar veel kansen liggen. En wat een rust geeft het als je niet naarstig op zoek hoeft naar zichzelf. Je bent het namelijk al.
Al gaande weg heb je beslissingen genomen die je leven mede vorm hebben gegeven. In ons vak weten we maar al te goed dat je daardoor kan vastlopen. Dat kan door beperkende beslissingen die je als kind vroeger genomen hebt. Die beslissingen waren op dat moment, met de (on)mogelijkheden die je toen had, de beste oplossingen. Zoals: ‘je best doen’, ‘perfect zijn’, ‘sterk zijn’. Deze aannames waren toen het beste om te overleven, maar kunnen in de loop van het leven erg in de weg gaan zitten. Dan wordt het tijd voor een bewuste verandering daarvan. Het ‘herbeslissen’ van die vroegere beslissingen.
Om te ‘herbeslissen’ moet je eerst weten wat je ooit beslist hebt. De transactionele analyse (TA) noemt die beslissingen ‘script’. Dat gebeurt onder invloed van (onbewuste)boodschappen van ouders, opvoeders en andere belangrijke ouderen in het leven van een kind. De TA benoemd er 12: ‘Wees niet gezond’, ‘Besta niet’, ‘Kom niet dichtbij’, ‘Groei niet op’, ‘Doe niet’, ‘Hoor er niet bij’, ‘Heb geen succes’, ‘Wees niet belangrijk’, ‘Heb geen behoeftes’, ‘Wees jezelf niet’, ‘Denk niet’, ‘Voel niet’ en ‘Wees geen kind’. De zogenaamde ‘stoppers’. Om met deze zware last het hoofd boven water te houden ga je gedrag ontwikkelen waarvan je merkt en denkt dat de belangrijke ouderen daar heel tevreden mee zijn. De TA heeft er 5 geformuleerd: ‘Doe je best’, ‘Maak voort’, ‘Doe een genoegen’, ‘Wees perfect’ en ‘Wees sterk’. Deze 5 noemt de TA ‘drivers’. Op het moment dat het je niet langer lukt om met de drivers je hoofd boven water te houden, ga je de stoppers steeds meer voelen.
[invoegen Drowning Person Diagram]
De samenhang tussen drivers en stoppers wordt visueel voorgesteld door bovenstaand drenkeling-diagram, ontwikkeld door Adrienne Lee. De stoppers zijn de bakstenen die je onder water trekken, de drivers zijn ballonnen die je boven water houden. Als het je niet langer lukt om ‘perfect te zijn’, ‘je best te doen’ etcetera, dan trekken je stopper(s) je onder water. Het beeld van de drenkeling maakt duidelijk dat het risicovol is in veranderprocessen mensen zonder meer aan te sporen hun drivers op te geven. Om transformatie van de negatieve kanten van het script te krijgen zal je als coach/therapeut eerst de stoppers moeten aanpakken en transformeren. Daarna pas de drivers.
Hoe pak je die ‘stoppers’ nou aan? Ik sluit deze blog af met een voorbeeld vanuit de TA. Om je een idee te geven:
What do you want to change?
- Contact en contract: wat zou je in jouw leven anders willen?
- Wat doe je nu in je leven waarvan je weet dat het niet goed voor je is?
- Wat zeg je dan tegen jezelf? Hoe voel je je daarbij?
- Hoe/wanneer heb je zo leren denken/voelen?
- Met welk oud besluit heeft dit te maken?
- Welk nieuw besluit zou je willen nemen?
- Wat zal daarvan het effect zijn?
- Wat heb je daarvoor nodig? (Let op dat de scriptverandering niet afhankelijk wordt gemaakt van het veranderen van iemand anders. Dit staat immers haaks op autonomie.)
- Afronden: is het voor nu goed zo? Moet er nog meer gebeuren? Wat is er nog meer voor nodig?
Jantine Dijkstra - coach, councelor, en relatie- en psychotherapeut Transactionele Analyse i.o.