Filosofie voor coaches (1): organisaties, teams, leiderschap

Hoe denken filosofen over organisaties, samenwerken, leiderschap, werk en de
werkende mens – en hoe kunt u die inzichten in uw werk als coach gebruiken?
De schatkist van de filosofie biedt een keur aan inzichten over organisatie- en
werkgerelateerde thema’s. Deze ideeën werken vaak door in hoe u (en uw coachees)
denken en voelen over werk. Het onderkennen van deze ideeën (en weet hebben van de
sterke en zwakke punten ervan), verbreedt en verdiept uw werk als coach.

Voor dit programma is geen filosofische voorkennis vereist. Ik heb een selectie gemaakt
van vier thema’s, waarbij ik steeds het werk van twee filosofen bespreek, die vaak, op
het oog, inhoudelijk diametraal tegenover elkaar staan. Tijdens de bespreking zullen we
steeds een vertaalslag maken naar de coaching praktijk.

Thema 1: de organisatie als weide of slagveld. Wat is een organisatie? Aristoteles ziet
organisaties als collectieven waarbinnen de mens zingevend kan handelen. Thomas
Hobbes legt juist de nadruk op strijd. Samenwerken doe je alleen maar uit eigenbelang,
anders niet.

Thema 2: leiden of managen. Plato meent dat de ideale leider ‘niet werkt met de
waterklok’, maar zich oriënteert op datgene wat waar, goed en schoon is. Hannah Arendt
hekelt deze elitaire opvatting, maar meent tegelijkertijd ook dat veel ‘leiderschap’
eigenlijk ‘management’ is (en veel leiderschapscursussen eigenlijk
managementscholing).

Thema 3: gelijk hebben of gelijk krijgen. In organisaties (maar ook als coach) zul je
mensen moeten overtuigen, meekrijgen, inspireren. Hoe doe je dat? Dat diegene die
gelijk heeft, ook altijd gelijk krijgt, is een sprookje waar bijna niemand meer in gelooft.
Arthur Schopenhauer hield zijn hele leven lang een overzicht bij van trucs die mensen
toepassen om elkaar te overtuigen. Zijn leerling Nietzsche ziet in dit alles een werking
van de Wil tot Macht.

Thema 4: Energie of uitputting. Hoe motiveer je werknemers om het beste uit zichzelf te
halen? Het klassieke Marxisme leert dat de interne werking van het kapitalisme
uiteindelijk tot uitbuiting zal leiden. De filosoof Han doet hier nog een schepje bovenop:
het is vooral de bereidheid tot zelfuitbuiting (‘insecure overachievers’) die debet is aan
de groeiende stroom van depressies, burn-outs en wellicht ook het steeds groter
wordende beroep op de ondersteuning van coaches.

De docent, Menno de Bree, filosofeert sinds 1998 met professionals en gaf al aan
duizenden artsen filosofie-les. Zijn werkervaringen vormden een dankbare
inspiratiebron voor de wekelijkse column die hij tussen 2016 en 2023 verzorgde voor het
Financieele Dagblad. Voor zijn onderwijs aan het UMC Groningen ontving hij meerdere
onderwijsprijzen.

18 november 2024
11 februari 2025

Prijs is incl. BTW. inclusief studiemateriaal en catering.
Bij deelname aan vier dagen, betaal je er drie.
NOBCO aangesloten coaches krijgen een korting van 10%.